Tuesday, July 28, 2009

Vox Pop Kazu 11 Fevereiru






Seguransa : Prosesu julgamentu ba kazu 11 Fevereiru 2008 hetan seguransa maximo husi Polisia Nasional Timor Lorosa'e, liliu Unidade Intervensaun Rapido, seguransa sivil no guarda prisioneiros. Foto TP/Mario Jhonny

Alfredo Laiha Intensaun Oho, Salsinha Sei Hatudu Autor
DILI –
Tuir familia Maijor Alfredo Reinado Alves, Leopoldinho Exposto, eis Tenente Gastão

Salsinha, Marcelo Caetano katak, akontesementu 11 Fevereiru 2008 laos hanesan intensaun atu asalta Prezidente da Republika Jose Ramos Horta iha Metiaut no Primeiru Ministru Kay-Rala Xanana Gusmão iha Balibar.

Aman husi matebian Alfredo Reinado Alves, Victor Alves hateten katak, maijor Alfredo laiha intensaun atu oho Prezidente Ramos Horta.

“Tuir hau nia hare lo-loos ne’e labele akontese, tanba buat ne’ebe akontese kuandu ita hare husi kronolojia akontesimentu tuir lo-loos labele mosu korban (vitima), maibe cara (meius) ne’ebe diak maka kaer deit nia (Alfredo) tanba bainhia ita hare nia mate hau hare buat ne’e la-loos, se-iha misterius ruma la-loos, tanba Alfredo la-hanoin atu tiru Prezidente Horta,” dehan Alves ba jornalista sira, iha Tribunal Distrital de Dili, hafoin partisipa primeiru julgamentu ba kazu 11 Fevereiru, segunda (13/07/2009).

Alende ne’e, feen husi matebian Leopoldinho Exposto, Natalia Lidya Soares konfesa sente triste bainhira rona deklarasaun husi testamunha Francisco Marcal ne’ebe tiru mate Alfredo no Leopoldinho.

“Tamba-sa mak momentu ne’eba, sira la-kaer deit hau nian laen (Leopoldino-red) maibe tiru mate fali. Ida ne’e mak halo hau triste, “ katak Natalia, hafoin julgamentu iha loron rua, tersa (21/07/2009).

Lidya Soares hateten katak, intensaun nia laen (Leopoldinho) ba residensia PR Horta tanba hetan konvite husi Prezidente atu halo dialogo laos intensaun atu oho Prezidente Ramos Horta.
Husu Salsinha Koalia Lia-Loos

Relasiona ho kazu ne’e, familia matebian Leopoldinho no maijor Alfredo mos husu ba Gastão Salsinha atu haktuir lia loos ba tribunal kona-ba objetivu halo asaun iha 11 Fevereiru.
“Hau espera ohin loron lia-loos tenki fo sai, tanba saida Alfredo tun ba PR Horta nia uma, tanba

Horta sempre ba hasoru Alfredo la-akontese buat ida, se iha rencana (planu) oho PR Horta iha fatin seluk laos, tanba hau sente Alfredo ba iha ne’eba atu entrega-an, tanba laiha intensaun oho ema,” katak Aman husi matebian Alfredo Reinado Victor Alves.

Entretantu, reprejentante povo iha uma fukun Parlamentu Nasional mos tau esperansa ba grupo Gastão Salsinha atu koalia lia-loos ba tribunal.

Deputadu Inacio Moreira husi bankada Fretili hateten, nia iha fiar Gastão Salsinha sei foo sai autor prinsipal sira ba krize 2006 no atentadu 11 Fevereiru 2008.

“Hau fiar Salsina sei hateten sai se-mak autor ba krizi 2006 to’o mai atentadu 11 de Fevereiru hodi halo ita nia Prezidente kanek no Alfredo ne’ebe mate. Salsinha sei hateten sai buat ne’ebe nia hatene no loos,” dehan Inacio iha Parlamentu Nasional, segunda (13/07/2009).

Tuir Inacio nia hare, krize 2006 ho asidente 11 Fevereiru mosu tanba nain ulun balun maka hakarak hadau kadeira hodi halo povo kiik sira mak sai vitima, ba sira nia interese.

Deputadu Aderito Hugo da Costa membru husi bankada CNRT haktuir, krize 2006 no atentadu mosu tanba arogansia lider balun nian iha rai ida ne’e.

”Problema sira ne’e mosu tanba arogansia lideransa sira nian dala barak ko’olia buka manan deit, nunka rona malu dehan ninian mak loos deit hodi halo povu kiik mak sai vitima, ” nia hateten.

Lucas da Costa deputadu husi bankada Partido Demokratiko hateten katak, tribunal sei foti desizaun ne’ebe klaru no laiha influensia husi politik hodi kazu ne’e e bele hetan lia-loos no justisa, tanba justisa ne’e orgaun soberanu ida ne’ebe kaer justisa no lia-loos.

Vise Prezidente Parlamentu Nasional Vicente da Silva Guterres, liu husi sesaun plenaria husu ba politiku sira atu labele interven ba kazu atentadu 11 Fevereiru 2008 ne’ebe agora dadaun Tribunal Distrital de Dili halo julgamentu.

“Husu ba deputadu sira iha momentu ne’e iha prosesu julgamentu atu nonok, husik orgaun soberania hanesan tribunal halao knar para sente katak laiha influensia husi ne’ebe deit. Nune’e julgamentu ne’e independente, imparsial tuir lei no faktus, “ nia reafirma ba jornalista sira, hafoin sesaun plenaria.

Tuir nia, tribunal sei lao tuir regras, nomos konstituisaun RDTL hodi hare lia loos, imparsialidade no independente.

Deputadu husi bankada Klibur Oan Timor Asuwain Manuel Tilman sente triste tanba forsa sira hanesan eis Tenente Salsinha no nia grupu la-merese tama iha kadeia no tribunal.

“Intensaun atu oho prezidente manan saida, tanba ne’e mak hau hanoin povo Timor tomak. Liliu ami ne’ebe tuur iha parlamentu ida ne’e keta balun aproveita duni petisionariu no Alfredo Reinado hodi manan eleisaun dada Alfredo mai Dili mate tiha sira ne’e mak para tiha iha kadeia, “ nia reafirma.

Entretantu, Antonio Pinto pupulasaun ne’ebe hela iha Becora hateten, julgamentu ne’e hatudu katak kada sidadaun hanesan deit iha tribunal nia oin.

Nia husu ba Salsinha ho nia elementu sira hodi fo sai lia-loos, liu – liu autor sira seluk.
Primeiru Ministru Xanana Gusmão nudar vitima husu ba tribunal atu halao julgamentu ho livre liu husi dalan ne’ebe loos.

“Nudar xefe governu hau laiha buat ida atu hato’o, maibe nudar ema ida ke vitima hetan mos atentadu ne’e, hau responde tiha ona ba tribunal. Buat (justisa) ne’e tenki lao tuir nia dalan lo-loos, husik tribunal maka julga atu hetan buat loos,” dehan Xanana ba jornalista sira, iha salaun VIP Aeroporto Komoro liu husi konferensia imprensa, tersa (14/07), hafoin fila husi tratamentu saude iha Singapura. (Timor Post)

No comments: