Sunday, May 24, 2009

Bispo Belo

Bispo Belo : Sei La Akontese Buat Ida
DILI –
Bandeira nasional RDTL ne’ebe monu, kuarta (20/05) lokraik iha selebrasaun loron restaurasaun independensia tuir Bispo Carlos Filipe Ximenes Belo katak bandeira monu la signifika funu sei mosu fila fali. Se funu mosu tamba ita ema rasional maka provoka. Laos bandeira monu maka sei mosu funu.

"Kona bandeira monu ne'e, ema hosi Timor fo hatene hau. Maibé, hau hatan deit, katak ita Timor ema nebe fiar ba "supertição", ita fo interpretação oin-oin. Ba hau sei la acontece buat ida, nem aat nem diak. Ne'e duni ita lalika liga ba supertições...Laós bandeira monu mak sei funu fali. Se funu iha ita ema racional mak provoca. Se ita lakohi, funu mos sei la mosu, " hateten Amo Belo ba Celso Oliveira via email ho data 22 Maio foin lalais ne’e, ne’ebe diario ne’e copia liu husi http://www.celsooliveiratimor.blogspot.com/.

Kontrariu ho Bispo Belo, eis Primeiru Ministru no Sekretariu Jeral Fretilin Mari Alkatiri hateten katak bandeira monu signifika sinal ladiak.

"Ne'e sinal ladiak. Sinal good bye ba AMP, good bye ba Xanana, “ dehan Mari Alkatiri ba militantes no simpatizantes Fretilin, kuarta (20/05) lokraik iha sede Comite Central Fretilin-Komoro.

Hanoin seluk husi fontes balun ne’ebe diario ne’e hasoru, sabado (23/05) hateten katak, corpu iccar bandeira nasional ne’ebe hamonu bandeira hanesan sinal reflesaun ba Timor-oan hotu, liliu lider partidu politiku no ukun nain sira.

Prezidente Consellu Nasional da Juventude de Timor Leste, Leovigildo da Costa Hornai hateten, bandeira ne’e sagradu entaun lider sira no ukun nain nasaun ne’e atu halo reflesaun.

“Tamba bandeira hanesan transformasaun ruin no raan matebian sira nian. Karik lider sira seidauk halo tuir buat ruma ne’ebe naksalak, presiza buka tuir fali para kumpletu diak liu tuir tradisaun Timor nian, “ katak nia.

Suzelia Maria da Silva Soares jovem husi Beto-Komoro hateten hanesan sinal reflesaun tamba jovem barak mak seidauk servisu hamutuk atu kria dame no paz iha rai laran.

Miguel da Costa jovem husi distritu Baucau hateten, sinal ne’ebe hatudu ba povo Timor liliu ba lider politiku no ukun nain nasaun ne’e atu halo reflesaun ba hahalok ne’ebe liu ona.

“Lider nasaun ne’e tuur hamutuk atu kria unidade ba hametin paz iha rai laran, “ nia realsa.
Manuel Exposto nudar vendedor roda tolu husu ba nai ulun sira kria dame iha povo nia leet para bele moris hakmatek nune’e povo bele hatutan vida moris lorloron nian.

“Ami hakarak moris dame deit, ami lakohi terus tan, “ katak Exposto.

Estudante Universidade Nasional Timor Lorosa’e Mario Andrade hateten, akontesementu ne’e hanesan dezastre ida maibe ukun nain sira presiza halo reflesaun.

“Tamba tradisaun husi avo sira katak wainhira iha akontesementu ruma hanesan ne’e. Ezemplu seluk mak bikan ka kopu ruma monu husi liman hanesan sinal ne’ebe ladiak iha futuru. Ne’ebe presiza halo tuir, ” nia hatutan.

Izalde Santana hanesan funsionaria publiku komenta mos katak, kultura Timor ne’ebe fiar ba buat hirak ne’e hotu presiza halo tuir.

“Atu halo tuir ulun boot sira tenki tuur hamutuk para koalia ba malu atu hare naksalak iha parte ne’ebe, nune’e bele halo tuir ho diak atu foo hakmatek ba povo, “ nia realsa.

Iha intervista ne’e, fontes sira husu ba governu atu halo investigasaun no tinan oin mai presiza iha preparasaun masimu atu labele hamosu spekulasaun oinoin iha povo nia leet. (Timor Post)

Kongresso YPC


Kongresso : Partisipantes husi distritu Dili no Baucau wainhira partisipa kongresso Grupo Juventude ba Dame, sabado (23/05) iha Gimnacio-Dili.

Youth Peace Club Harí Atu Kria Dame
DILI –
Youth Peace Club (Grupo Juventude ba Dame) ne’ebe harí iha 2006 halao kongresso ba dahuluk, sabado (23/05) iha Gimnazio Dili ho objetivu atu legaliza organizasaun no estabelese struturu nasional.

Tuir komisaun organizadora ba kongresso Filomeno Soares Martins katak, atividade ne’e sei halao durante loron tolu, hahu sabado (23/05) too segunda (25/05).

Nia esplika, misaun no vizaun organizasaun ne’e mak kria dame no paz, tamba dala-barak ema hakilar ba jovem mak halo violensia. Ho organizasaun ne’e, koko atu oinsa juventude sai autor ba dame.

Martins hatutan, programa ne’ebe grupo juventude ba dame implementa ona mak hanesan oinsa foin sae sira iha bairo-bairo bele simu hikas deslokados ba ida-idak nia fatin nomos kria atividade amizade entre jovem iha bairo no IDP’s.

Partisipantes husi kongresso ne’e maizumenus hamutuk ema 500 mai husi distritu rua Dili no Baukau. Husi Baukau mak Caisido, Caibada no Venilale, Dili Komoro, Beto, Fatuhada no Taibessi.
Orsamentu ba kongresso ne’e hamutuk $15.000 mai husi World Vision Timor Leste no AUSAID.
Kongresso ne’e, la-hetan partisipasaun husi ulun boot nasaun, mesmo komisaun organizadora hatoo ona konvite ba Prezidente da Republika Jose Ramos Horta, Primeiru Ministru Xanana Gusmão, Prezidente Parlamentu Nasional Fernando Lasama de Araujo, Ministra da Justica Lucia Lobato, “ katak Martins.

Komisaun organizadora foin simu resposta konvite husi assesor Prezidente da Republika ba asuntu juventude katak, PR Ramos Horta sei partisipa kongresso ne’e iha loron ikus, segunda (25/05) ohin, “ hatutan tan Filomeno Martins.

Iha okaziaun ne’e, Prezidente Consellu Nasional da Juventude de Timor Leste, Leovigildo da Costa Hornai husu ba partisipantes sira atu kontribui ba desenvolvimentu.

Nia mos husu atu kontra Korupsaun Kolusaun no Nepotismu no hahi demokratizasaun iha Timor Leste.

Iha intervalu, liu husi intervista ba diario ne’e, Leovigildo da Costa Hornai hatutan, atu halakon KKN presiza iha instrumentu legal ida mak Komisaun Anti Korupsaun.

Nasaun atu sai diak, instrumentu hanesan KAK presiza iha para halao misaun ho loolos, nune’e bele kaer ema ne’ebe komete iha KKN hodi hatan iha tribunal no hetan kastigo iha komarka ba hahalok krime hanesan KKN, “ nia haktuir. (TP)


Pro Kontra Alkatiri – Xanana Hanesan Provokasaun
DILI -
Prezidente Consellu Nasional da Juventude de Timor Leste, Leovigildo da Costa Hornai hateten, kritika malu entre eis Primeiru Ministru Mari Alkatiri no Primeiru Ministru atual Xanana Gusmão ikus-ikus ne’e konaba korupsaun hanesan provokasaun, “ dehan nia, sabado (23/05) iha Gimnacio-Dili.

Tamba ne’e, nia husu ba juventude sira iha Timor laran tomak labele tau interese sai negativu maibe atu oinsa bele foti buat ne’ebe positivu,” katak nia, hafoin partisipa kongresso dahuluk organizasaun Grupo Jovem Ba Dame.

“Buat ida positivu mak aprende husi sira nian governasaun diak. Buat ne’ebe negativu lalika rona no lalika foo atensaun, maibe atu oinsa foo atensaun ba vida no problema interna hanesan problema edukasaun, problema futuru duke rona buat ne’ebe sadik malu. Tamba ne’e sei la ajuda nasaun no povo atu bele moris seluk, “ nia realsa.

Hanesan lider juventude ne’ebe hamahon-an iha CNJTL, stratejia ne’ebe uza atu konsola juventude sira mak koalia ba jovem 100 sei transfere ba ema lubun balun. Tamba fiark katak buat ne’ebe mak koalia laiha interese maibe konvida jovem sira atu hanoin kreativu ho potensia ne’ebe iha.

“Ba hau lider sira mesak ema matenek deit, maibe iha parte balun, ita mos presiza kritika hasoru sira nian asaun ruma, “ dehan nia.

Nia realsa, atu konsola jovem sira, partisipasaun media importante tamba iha rai barak, papel media mak importante liu atu hatoo buat hotu ne’ebe atu influencia ema nia hanoin.

Nia mos husu ba partidu politiku sira presiza eduka militantes ne’ebe demokrat, no presiza prepara lideransa iha futuru ne’ebe iha kualidade.

Wainhira nasaun ne’e sai paz, lider partidu politiku hotu persiza iha kontribuisaun mak promove kresimentu ekonomia povo, hadia lalais politika redusaun kiak iha TL, kombate korupsaun, loke kampu servisu ba jovem barak, “ nia reafirma. (Timor Post)