Thursday, May 14, 2009

Xanana Akuza Governu Anterior

Xanana : Alkatiri Labele Nega Fretilin Korruptor Boot Liu AMP
DILI –
Primeiru Ministru Xanana Gusmao husu ba eis Primeiru Ministru no atual Sekretariu Jeral Fretilin Dr. Mari Alkatiri atu labele nega katak korrupsaun iha governasaun Fretilin nian boot liu governasaun Aliansa Maioria Parlamentar.PM Xanana hateten ida ne’e, Tersa (12/05), liu husi konferensia imprensa, nebe maka akompanha husi Ministra Financas Emilia Pires, iha palasio governu.

“Mari Alkatiri labele haluha katak governu Fretilin husik hela korrupsaun boot liu fali governu AMP. Se Alkatiri nega nia laos ema ona,” dehan PM Xanana.

“Tanba uluk hau sei prezidente inprezariu barak ba hato’o ba hau dehan favor hato’o hela ba governu selu ami nia projeitu halo hotu ona maibe governu seidauk selu. Mais hau dehan ba Alkatiri atu selu tutuir osan sira nee, nia dehan diak- diak maibe la selu,” dehan tan Xanana.

Maibe, nia husu mos ba ema lideransa Fretilin atu lori evidensia ba tribunal sekarik governu AMP halo korrupsaun. Tanba, akuza ema arbiru deit nein laiha evidensia ne’e ladiak.

“Hau dehan ona iha evidensia hodi ba tribunal, labele koalia deit hanesan manu inan ida atu tolun maibe ohin nia kokorek ba mai. Se tribunal informa hau, dehan hau nia membrus governu nee sala hau sei hasai nia, maibe se dehan nia los hau simu nafatin nia,” PM Xanana hateten.

Xefe governu nee dehan, tuir lolos nia lakoi atu ke’e kazu korrupsaun nebe mosu iha Fretilin nia tempu, maibe Fretilin rasik maka hakarak kee rasik.

“Ami dehan tiha ona katak konaba kotuk ita nonok tanba ita hakarak hadia ba oin, mais ami nonok foer mai fali, ita hotu tenki foti sai fali,” haktuir nia.

Alende ida ne’e, PM Xanana afirma katak Komisaun Anti Korrupsaun tenki hari atu nune’e bele halo kombate korrupsaun nebe maka mosu iha governu nia laran.

“Hau husu ita hotu tenki defende KAK atu hare tok buat sira uluk –uluk nee hotu ita tenki hare nusa maka ema nee manan $200 dolar deit nia hetan fali buat ida nee, ida neba? nee ita sei lao ba atu hare tamba KAK sei loka dalan ba buat oin –oin,” dehan Xanana.

Tuir Xanana katak, durante nee nia rasik observa media fo sai kazu korrupsaun barak mosu iha ministeiru sira, maibe informasaun sira nee so doko deit publiku nia hanoin tamba la iha evidensia forti.

“Dala ruma ami husik to buat nee tasak tiha maka ami hare oinsa maka bele hatan. Maibe ami durante fulan nen (6) nia laran nutusia sai barak dehan governu AMP korrupsaun mosu barak tebes. Mesmu hahu husi hau rasik to hau nia ministru sira ami hotu mesak korruptor deit,” Xanana responde.

Konaba kestaun korrupsaun, Xanana haktruir katak kritika hotu nebe hato ba nia governu ne’e nia simu. Tanba bele desperta konsensia povu ba problema boot korrupsaun atu nunee AMP bele hakasan nafatin hodi TL bele sai numeru primeiru kombate korrupsaun.

Ba kestaun publika informasuan ka notisia ba publiku iha TL, tuir Xanana katak, media bele hetan naroman ba liberdade ona atu publika kazu korrupsaun hotu tanba uluk jornal ida labele publika arbiru kazu korrupsaun nebe mosu iha governu nia laran. Maibe agora governu AMP fo liberdade ba media atu krika.

“Debate publiku konaba korrpsaun nudar sinal diak, hatudu katak nasuan ida nee hader tiha ona. Uluk karik jornal ida labele koalia hasoru governu, ohin buat nee sai normal tiha ona ami orgulhu tamba liberdade imprensa iha tina ona,” dehan Xanana.

Konaba salariu asesor internasional sira iha ministeriu financas nebe maka durante ne’e hetan kritika barak husi Fretilin, PM Xanana nebe hetan akompanha husi Ministra Financas Emilia Pires, hateten governu AMP lahasai osan povu nian hodi selu salariu asesor internasional. maibe, asesor kuaje nain 48 nee, hetan vensimentu husi prozeitu Public Finance Management Capacity Building Programme (PFMCBP), ne’ebe finansia husi doador ualu (8), iha sistema administrasaun Banku Mundial nian.

Tuir PM Xanana, prekupasaun husi reprezentante Parlamentu Nasional (PN) liliu husi parte Fretilin hanesan alegasaun falsu tanba realidade estadu la uza osan povu, lahanesan ho governasaun Fretilin iha antigu.

PM Xanana nebe kompleta ho dokumentus boot ida iha nia liman, hateten, sira iha evidensia forte no dadus kompletu konaba mal administrasaun at liu husi governasaun Fretilin nian., liliu iha parte Ministeriu Finansas nebe lidera husi Maria Madalena Boavida.

“Ita rona deit hanesan nee, governu Fretilin iha 2007 fo 23 dias ba asesor internasional ida ho valor rihun $23 naran. nia sim um mil ba loron ida. mas la inklui iha despezas, han, hemu, alojamentu hanesan Otel, trasporte, buat hirak nee estadu mak selu hotu,”deklara nia.

Seluk fali iha Novembru 2006, 42 dias ba konsultan services ba fundus MCC nian ho vensimentu rihun $42. Ba travel nian maka rihun $11,77, lainklui tan toba fatin iha otel boot hanesan Sagres, venture no seluk tan. Xanana hateten, maibe, sira nunka buka atu lekar sai, hodi hein Fretilin duni mak abuza hodi sukit sai sira nia foer.

Iha Marsu 2007, iha mos 16 dias ho rihun $16 kompleta expensive rihun $4300. “perdiem ba iha Bali kalan ida rihun $1. buat sira nee iha hotu. agora Fretilin responde tok. Dili airport arrived Viza, mos ita maka selu hotu. ida nee maka fulan-fulan hela deit. liliu ba Sr ida be MCC nian. mas nia la produz buat ida to’o AMP ukun tiha deit,”deklara mos Xanana.

PM Xanana rekonese falhansu balun agora dadaun konaba projeitu estrada nebe ladauk hadia remata, inklui programa preoridade seluk. maibe tuir nia, buat hirak nee relasiona ho devidas bara-barak husi governu anterior nian.

“Sira iha devidas barak los, ne’ebe maka ami labele sura ida-idak. maibe kandu total deit entaun kuaje milaun $119.mas to’o Dezembru 2007, ami hili nebe mak ami tenke kontinua. no ba restu nebe falha, ami tau hotu iha kaisa,”deklara nia. (Timor Post)

No comments: